Zabranjeno objavljivanje podataka o osobama koje su zaražene i nalaze se u izolaciji

Agencija za zaštitu ličnih podataka u Bosni i Hercegovini je na osnovu saznanja da pojedini nadležni organi, objavljuju lične podatke o osobama pozitivnim na virus korona, kao i osobama kojima su određene mjere izolacije i samoizolacije zbog pandemije virusa korona, pokrenula postupak za utvrđivanje zakonitosti takve obrade ličnih podataka.

Naime, Agencija je zaprimila upit građana u kome se ističe da je Kantonalni štab civilne zaštite Kantona 10, objavio lične podatke osoba kojima je izdata naredba o izolaciji i samoizolaciji, iako velika većina nije kršila naredbu. Kao dokaz navedenom, dostavljen je primjerak objavljenog spiska sa ličnim podacima 238 osoba.

Prema sadržini dostavljenih dokaza, Uprava za inspekcijske poslove Kantona 10 objavila je "Popis osoba u izolaciji na dan 21.03.2020. godine" u kojem su navedeni lični podaci svih osoba kojima je naređena izolacija i samoizolacija. Predmetni spisak sadrži lične podatke o imenu, prezimenu, godini rođenja, gradu/mjestu, zemlji iz koje je došla osoba, datumu početka izolacije, broju telefona.

Osim toga, neki drugi nadležni organi kao u Trebinju, Konjicu i Čeliću na isti ili sličan način su objavili spiskove osoba koja su pozitivna na virus korona, kao i osoba kojima je određena izolacija ili samoizolacija.

Agencija je u provedenom postupku utvrdila sljedeće:

Nadležni organi koji djeluju u vanrednoj situaciji u vezi sa pandemijom virusa korona, su javno objavili lične podatke osoba koja su pozitivna na virus korona kao i osoba kojima su određene mjere izolacije i samoizolacije, a ista nisu prekršila izdate naredbe.

Zakon o zaštiti ličnih podataka predstavlja osnovnu legislativu koja neposredno određuje obradu ličnih podataka. Shodno članu 1. Zakona, njegov osnovni cilj je da svim osobama na teritoriji Bosne i Hercegovine, bez obzira na njihovo državljanstvo ili prebivalište, osigura zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, a naročito pravo na privatnost i zaštitu podataka u pogledu obrade ličnih podataka koji se na njih odnose.

Lični podaci znače bilo koju informaciju koja se odnosi na fizičko lice koje je identifikovano ili se može utvrditi identitet osobe, dok podaci koji otkrivaju zdravstveno stanje spadaju u posebne kategorije ličnih podataka.

Istim članom Zakona je propisano da je kontrolor svaki javni organ, fizičko ili pravno lice, agencija ili drugi organ koji samostalno ili s drugim vodi, obrađuje i utvrđuje svrhu i način obrade ličnih podataka na osnovu zakona ili propisa, dok obrada ličnih podataka podrazumijeva bilo koju radnju ili skup radnji koje se vrše nad podacima, bilo da je automatska ili ne, a posebno prikupljanje, unos, organizovanje, pohranjivanje, prerađivanje ili izmjenu, uzimanje, savjetovanje, korišćenje, otkrivanje prenosom, širenje ili na drugi način omogućavanje pristupa podacima, svrstavanje ili kombinovanje, blokiranje, brisanje ili uništavanje.

Dakle, Nadležni organi na svim nivoima vlasti u Bosni i Hercegovini, uključujući entitetske i kantonalne štabove civilne zaštite i drugi organi koji djeluju u vanrednoj situaciji u vezi sa pandemijom virusa korona su kontrolori koji vrše obradu ličnih podataka osoba koje su pozitivna na virus korona te osoba kojima su određene mjere izolacije i samoizolacije.

Zakonom je propisan princip koji obavezuje kontrolora da lične podatke obrađuje na pravičan i zakonit način, što podrazumijeva obradu ličnih podataka na osnovu zakonskog propisa koji se primjenjuje u određenoj oblasti i da je obrada neophodna za ostvarivanje svrhe koja se želi postići.

Podaci o zdravstvenom stanju građana spadaju u posebnu kategoriju ličnih podataka i kao takvi imaju i posebnu mjesto u Zakonu o zaštiti ličnih podataka.

Zakonom je zabranjena obrada posebnih kategorija ličnih podataka, osim izuzetaka propisanih u stavu (2) istog člana Zakona, kojim je regulisano da je obrada posebne kategorije ličnih podataka dozvoljena ako je to od posebnog javnog interesa ili u drugim slučajevima propisanim zakonom. U ovim slučajevima zakon mora sadržavati konkretne odredbe o adekvatnim mehanizmima zaštite.
Zaštita ličnih podataka ne sprečava nadležne organe da preduzimaju mjere i aktivnosti u borbi protiv pandemije virusa korona. Međutim, na nadležnim organima je da i tom prilikom osiguraju zakonitu obradu ličnih podataka.

Javno objavljivanje ličnih podataka osoba koje su pozitivne na korona virus te osoba kojima su izdate naredbe o izolaciji i samoizolaciji, a koja ne krše izdate naredbe, ne može se opravdati javnim interesom. Naročito se ne može opravdati objavljivanje podataka na način kao što su to pojedini javni organi učinili.

Objavljivanje podataka o svim osobama koja su pod mjerama može narušiti povjerenje u zdravstveni sistem. Da bi se pacijent obratio ljekaru i sa njim podijelio informacije, koje se tiču njegovog zdravstvenog stanja, potrebno je da bude uvjeren da će te informacije ljekar čuvati kao profesionalnu tajnu i da neće biti upotrijebljeni ni u jednu drugu svrhu osim u koju su prikupljeni, tj. za liječenje. Sama mogućnost da okolina u kojoj živi pacijent može doći do ovih informacija može osobu odvratiti da se obrati stručnoj osobi. To nepovjerenje može imati za posljedicu, kada su u pitanju prenosive bolesti, do širenja bolesti na druge osobe čime je bitno ugrožen i javni interes da se spriječi širenje bolesti.

Osim toga, objavljivanje ličnih podataka o osobama koje poštuju izdate naredbe o izolaciji i samoizolaciji, može dovesti do stigmatizacije istih od šire društvene zajednice i u krajnjem slučaju do nasilja i ataka na život.

Imajući u vidu navedeno, Agencija je utvrdila da javno objavljivanje ličnih podataka osoba koje su pozitivne na virus korona i osoba kojima su određene mjere izolacije i samoizolacije, a iste nisu prekršila izdate naredbe, nije u skladu sa principom pravičnosti i zakonitosti.